Umiarkowany optymizm – Barometr Nastrojów IT SoDA (Q1 i Q2 2024)

Zapytaliśmy firmy zrzeszone w SoDA jak oceniają minione dwa kwartały 2024 roku. Mimo trudnego wejścia w nowy rok, firmy z optymizmem patrzą na jego drugą połowę. Co najbardziej wpłynęło na kondycję ich firm? Jakie prognozy jawią się na kolejne miesiące? Co będzie priorytetem dla przedstawicieli branży? 

Ostatnie 4 kwartały

Nieco ponad połowa respondentów (54%) negatywnie oceniła sytuację w firmach IT w ostatnich 4 kwartałach. Wynik ten jest jednak nieco lepszy od deklaracji uzyskanych w badaniu pod koniec 2023 roku – wówczas 61% ankietowanych przyznała, że ostatnie 12 miesięcy niekorzystnie odbiło się na ich biznesie.

Nadchodzi odbicie

Optymizmem napawają również prognozy dotyczące przyszłości w branży IT. Blisko 60% firm spodziewa się pozytywnych zmian w nadchodzących miesiącach. To znaczna odmiana względem deklaracji z poprzednich edycji barometru nastrojów, kiedy nastroje pozytywne przejawiała mniej niż połowa respondentów. Czy to zwiastun długo wyczekiwanego odbicia? 

Obawy pozostają

Koniunktura w branży IT i zmiana kursów walutowych to największe zagrożenie dla polskich software house’ów. Dodatkowo firmy przyznają również, że zmiany dotyczące tych właśnie obszarów wpłyną z dużą siłę na ich działalność. Wśród największych zagrożeń znalazły się również obciążenia podatkowe, czy presja związana ze wzrostem wynagrodzeń pracowników. 

Zmiany w polskiej polityce, rotacja czy pozyskanie wykwalifikowanych pracowników wzbudziły stosunkowo mało obaw. Ankietowani przyznają też, że chociaż poziom cyberbezpieczeństwa nie jest obecnie dużym zagrożeniem, zmiana tego czynnika uderzy w branżę z wyjątkowo dużą siłą.

Polityka a IT w Polsce

Pomimo zmienności politycznej, 39% respondentów widzi pozytywny wpływ polskiej koniunktury politycznej na swoją firmę w nadchodzących 4 kwartałach. To może sugerować, że sektor widzi, iż nowa władza będzie sprzyjać rozwojowi sektora IT.

Jednak 21% obawia się ich negatywnych konsekwencji, co wskazuje na pewną niepewność wśród firm co do przyszłych zmian politycznych. W porównaniu z końcówką 2024 roku, nastroje zmieniły delikatnie kierunek na pozytywny oraz neutralny.

Koniunktura wewnątrz branży IT dalej postrzegana negatywnie

Nastroje w branży IT są wyraźnie pesymistyczne od dłuższego czasu. W tej edycji aż 71% respondentów spodziewa się negatywnego wpływu na swoje firmy w nadchodzących kwartałach. Tylko 11% ocenia koniunkturę pozytywnie. Sugeruje to, że firmy obawiają się spowolnienia wzrostu lub dalszych trudności rynkowych, z którymi część boryka się już dłuższego czasu.

Wzrost wynagrodzeń w branży nadal dzieli środowisko IT

Wzrost wynagrodzeń w sektorze IT budzi mieszane uczucia – 46% firm przewiduje negatywny wpływ, podczas gdy tylko 11% widzi to pozytywnie. Wyższe koszty personalne mogą być wyzwaniem dla firm, zwłaszcza tych, które operują na wąskich marginesach zysku. Analizując wyniki poprzedniego badania, nastroje poprawiły się w kierunku pozytywnych i neutralnych co może świadczyć, że wzrost wynagrodzeń nadal jest dużym wyzwaniem dla pracodawców, jednak prognozy na przyszłość wydają się bardziej optymistyczne niż kilka miesięcy temu.

Pozyskiwanie nowych leadów nadal stanowi jedno z głównych wyzwań firm IT

Leady są kluczowe dla rozwoju biznesu, ale 61% firm przewiduje negatywny wpływ tego czynnika na prowadzenie firmy w nadchodzących kwartałach. Mimo to, 29% jest optymistycznie nastawionych, co może wskazywać na zróżnicowane strategie pozyskiwania klientów wśród firm i zmianę modelu biznesowego w poszczególnych organizacjach.

Sentyment do obciążeń podatkowych nie zmienia się na przestrzeni ostatnich miesięcy w branży

Obciążenia podatkowe są powszechnie postrzegane negatywnie – 39% firm ocenia je jako niekorzystne dla swojego rozwoju. Tylko 4% firm widzi pozytywny wpływ podatków, co podkreśla potrzebę dalszego wsparcia ze strony państwa.

Poziom cyberbezpieczeństwa na stałym poziomie

Jeden z niewielu czynników, który nie ulega dużym zmianom na przestrzeni poszczególnych kwartałów. W porównaniu z końcem 2023 roku – widać jednak delikatne przesunięcie z kierunku pozytywnego na bardziej negatywny.

Rotacja pracowników coraz mniejszym zagrożeniem dla firm IT

Statystyki pokazuję, że rotacja pracowników może być korzystna – 46% firm widzi pozytywny wpływ, co może sugerować świeżość i nowe pomysły w zespołach. Negatywnie ocenia ją tylko 18%, co wskazuje na relatywnie stabilną sytuację kadrową.

Równocześnie pozytywne i negatywne oceny siły wpływu rotacji pracowników (po 39%) wskazują na zróżnicowane doświadczenia firm w zakresie zatrzymywania talentów. Dla jednej części firm oznacza to, że nadal istnieją problemy związane z utrzymywaniem pracowników, co może wpłynąć na stabilność i rozwój organizacji. Dla pozostałych aspekt ten nie stanowi wyzwania lub jest na neutralnym poziomie przez co nie stanowi powodu do zmartwień.

Popyt na wykwalifikowanych specjalistów nie maleje

Pozyskiwanie talentów jest kluczowe – 54% firm ocenia to pozytywnie, co sugeruje optymizm w związku z dostępnością wykwalifikowanej kadry. Negatywny wpływ widzi 21% respondentów, co może wynikać z rosnącej konkurencji na rynku pracy.

Wahania kursów stanowią duże ryzyko

Zmiany kursów walutowych są źródłem obaw dla 57% firm. Mocna złotówka utrzymuje się od wielu miesięcy i wiele firm członkowskich SoDA jawi się to jako problem. Tylko 7% ocenia ten czynnik pozytywnie, co pokazuje, że większość firm jest narażona na ryzyko walutowe i potrzebuje strategii zabezpieczających.

Wpływ zmian kursów walutowych na działania firm jest dla polowy firm istotny i ma przełożenie na ich wyniki. Dla pozostałej połowy jest neutralny bądź słaby, co może świadczyć o korzystnych warunkach wymiany dla przedsiębiorstw działających na międzynarodowych rynkach.

PMI w dla branży IT w Polsce = 50,77

Wynik PMI jest nieco wyższy niż pół roku temu (48,25 w Q4 2023) i wskazuje na lekką poprawę. Nie bez znaczenia jest moment badania, ponieważ obserwujemy lekką poprawę na rynku w ostatnich tygodniach i firmy z nieco większym optymizmem postrzegają teraz przyszłość.

Wyniki powyżej 50 oznaczają, że sytuacja poprawiła się względem ubiegłego kwartału (siła nabywcza wzrasta).
Wyniki poniżej 50 oznaczają, że sytuacja uległa pogorszeniu (siła nabywcza maleje).
Im bliżej skrajnych wartości (0 lub 100), tym mocniejsza zmiana w dobrym lub złym kierunku.

Na czym muszą skupić się firmy IT w ciągu nadchodzących 12 miesięcy?

Firmy widzą wyraźnie, że dotychczasowe modele biznesowe wyczerpują się i trzeba szukać rozwiązania, aby pozostać konkurencyjnym na rynku. Rosnące koszty wynagrodzeń, umacniająca się złotówka oraz słabsza koniunktura sprawiają, że firmy muszą oferować większą wartość swoich usługach i prosty model outsourcingowy przestaje wystarczać.

DEI czyli znaczenie różnorodności, równych szans i inkluzywności w firmach IT

Jak ocenia Katarzyna Ociepka-Miąsik, Senior Konsultantka Diversity Hub, wyniki badań pokrywają się z badaniami przeprowadzonymi na 322 executive leaders przez Worldatwork w 2023r i wyraźnie pokazują niewielką świadomość strategicznego znaczenia DEI dla biznesu IT wśród osób zarządzających.

“Przewagę konkurencyjną osiągną te firmy, których zarządzający z poziomu C-level widzą znaczenie DEI i będą podejmować odważne decyzje w tym obszarze np. przygotowanie pracowników do współpracy międzykulturowej, z osobami z różnych pokoleń, dostosowanie polityk do unijnych regulacji związanych z równością płci oraz dostępnością dla osób z niepełnosprawnościami.” – tłumaczy przedstawicielka Diversity Hub.

Zdaniem ekspertki, rzetelne mierzenie postępów, skaning firmy pod kątem DEI, pozwoli monitorować rozwój kompetencji inkluzywnego przywództwa wśród menedżerów i menedżerek średniego szczebla, niezbędnego, aby korzystać w pełni z potencjału tkwiącego w różnorodności pracowniczej.

Wspieranie pracowników w sytuacjach kryzysowych oraz zwiększanie świadomości o zdrowiu psychicznym w czołówce potrzeb

O interpretację wyników w tym obszarze poprosiliśmy ekspertów z Mental Health Center & Mental Health Helpline. Zdaniem Michała Śmiałowskiego, psychologa, psychoterapeuty, trenera biznesu, firmy coraz częściej dostrzegają lukę kompetencyjną liderów dotyczącą reagowania i wspierania pracowników w kryzysie. Często też sami menedżerowie, którzy mają w swoim doświadczeniu różne trudne sytuacje związane z kryzysami pracowników zaczynają dostrzegać własne ograniczenia. 

Wyniki w ankiecie pokazują, że liderzy najbardziej potrzebują wiedzy o tym jak działać w sytuacji kryzysu, ale jednocześnie też wskazują na ich potrzebę wsparcia przez zewnętrznych specjalistów, którzy pomogą przejść przez trudną sytuację, przygotować się do rozmowy lub przejmą część działań.

Bardziej zaawansowane rozwiązania systemowe, takie jak wprowadzenie dedykowanych osób w organizacji działających jako “first aider” w temacie zdrowia psychicznego wydają się być mniej potrzebne, ale może to wynikać z tego, że na tę chwilę jesteśmy bardziej na początku drogi i główny ciężar działań w temacie wspierania zdrowia psychicznego w organizacji najczęściej nadal spoczywa na liderach. Należy zwrócić uwagę na to, że opiekowanie się ludźmi jest bardzo obciążającym działaniem i naraża liderów na zjawisko wypalenia zawodowego, co w konsekwencji może stać się powodem ich własnych kryzysów.